سرگذشت زندگی سه نسل از خانواده این بار در اثری از محمود دولت آبادی. روزگار سپری شده ی مردم سالخورده روایتی است از خانواده ای روستایی که در دهی به نام تلخاباد کلخچان در زمان ناصرالدین شاه قاجار زندگی می کنند. این قصه از زبان چند راوی بیان می شود و شروع داستان چنان محکم و قوی است که بلافاصله خواننده را در فضای روایت قرار می دهد. داستان با استادبا شروع می شود و کم کم با پیش روی قصه، جادوی داستان نویسی دولت آبادی آغاز می شود.
تمام تشبیهات طولانی و بیان ریزه کاری ها و ظرایفی که در توصیف شخصیت ها و فضای داستان استفاده می کند، خواننده را در بطن قصه قرار می دهد و طعم رنج و تلخی زندگی در سال های سخت خشکسالی را به کام مخاطب می چشاند.
همچون دیگر آثار دولت آبادی، شرح مسائل اجتماعی و تاریخی و وضع معاش مردم در آن برش به خصوص زمان کاملا به چشم می خورد و گویی تک تک این اتفاقات اعضای پیکر مادری را شکل می دهد که آبستن وجود شخصیت های رمان است. کاراکتر ها از جوهر وجودی این مادر رنجور می نوشند و تغدیه می کنند تا در نهایت خود نیز به اتفاقی تاریخی تبدیل شوند. نماد ها و معیارهای محلی همچون شروع داستان که به بدشگونی ناله ی خر اشاره می کند، در جای جای قصه دیده می شود و نویسنده با این حربه، مخاطب را به آیین و سنن سرزمین داستان گره می زند.
این شاهکار محمود دولت آبادی در سه جلد توسط نشر چشمه به انتشار رسیده است.
