امیرحمزه صاحبقران

«امیر حمزه صاحبقران»، یکی از کتاب‌های داستانی حوزه ادبیات عامه است. در بخشی از داستان می‌خوانیم: «عمرو امیه خنجر بکشید و چند کس را بکشت و جست زده از بارگاه بیرون آمد و به خدمت جهانبخش رسید و احوالات را باز نمود. از آن طرف قیصر فرمود تا طبل جنگ بزنند و با ده هزار سوار بیرون آمده در میدان بایستاد. امیر حمزه نیز با سپاه قهار در مقابل لشکر روم بایستاد. هر دو لشکر میدان بیاراستند و منتظر بودند تا کدام مرد آهنگ میدان کند یا کدام دلاور نام خود را عیان سازد، که اسقلان رومی خواهرزاده شاه روم در میدان آمد و نعره زد: «هر که داند داند، هر که نداند بداند، منم اسقلان رومی که مردان را با شلاق و اسبان پست کنم. ای اعرابیان، هر که را آرزوی مرگ است به میدان من بیاید.» از لشکر امیر استفانوس از اسب فرود آمد و پیش امیر سر به زمین نهاد و گفت: «ای آقا، این رومی فضولی می‌کند. اگر اجازه دهید بروم و این فضول را گوشمالی دهم.» امیر گفت: «برو، به خدا سپردم.» استفانوس روی به میدان آورد. چون اسقلان استفانوس را دید، بشناخت و گفت: «ای یونانی، تو را چه شد که عم خود را کشتی و حلقه بندگی عرب را در گوش انداختی و نام آباء و اجداد خود را گم کردی؟» استفانوس گفت: «ای امیر رومی، عم من مسلمان نشد، او را کشتم و این که طعنه می‌زنی که چرا طوق بندگی امیر را به گردن انداختم، چون از من شجاع‌تر و پهلوان‌تر است و تاجداران دیگر هستند مانند شیر سپاه سراندیب لندهور بن سعد و یل عادیان عمرو معدی کرب که سرلشکر امیر است، تو غلام ایشان هم نیستی. چون ایشان طوق بندگی او را به گردن دارند، پس مرا از این زندگی چه ننگ و عار است؟ بلکه فخر من است و تو خاطر جمع دار که فردا این طوق به گردن تو هم می‌افتد و این شربت اسلام را می‌چشی».