رمان «سوء قصد به ذات همایونی» نوشته رضا جولایی، نویسنده معاصر ایرانی اولینبار در سال ۱۳۷۴ به چاپ رسید. درونمایه این رمان تاریخی تقابل سنت و مدرنیته در اواسط دوران قاجار است.
اعضای یک جریان چپگرای مارکسیستی در دوران استبداد صغیر قصد دارند شاه را ترور کنند. و ترور نافرجام شاه دلیلی برای سرکوبهای شدیدتر بعدی او میشود. داستان در ظاهر جریان ترور محمدعلی شاه را روایت میکند، اما آنچه درواقع روایت میشود، جریان روابط اجتماعی و سنتهای متداول در فرهنگ ایران قاجاری است.
قصد نویسنده از نگارش این اثر، نشان دادن گذار تاریخی ایران از یک جامعه کاملا سنتی و آشناییاش با دنیای مدرن است. دورانی که پیشرفتهای صنعتی غرب بر زندگی و فرهنگ ایرانی سایه انداخت. سایهای که با گذشت سالها هنوز بر سر ملت سنگینی میکند.
جولایی در این رمان، نگاهی تازه به مفهوم تاریخ در داستاننویسی کرده و با قدرت تخیل و شخصیتآفرینیاش جهانی ساخته است که میتوان در آن از روح آزادیخواهی گرفته تا تنهایی و هراس را دید. او با قلمش ارواحی را از دل تاریخ احضار کرده است تا از یک گذشته دور سخن بگویند. گذشتهای که برخی از حوادث آن در تاریخ رسمی ثبت نشدهاند و همین موضوع مجوزی برای جولایی است تا آنها را آنگونه که میخواهد به سخن وا دارد.
رضا جولایی متولد سال ۱۳۲۹ است و از آثار او می توان به کتابهای «حکایت سلسله پشت کمانان»، «جامه به خوناب»، «شب ظلمانی یلدا»، «حدیث دردکشان»، «تالار طربخانه»، «جاودانگان»، «نسترنهای صورتی»، «بارانهای سبز» و «سیماب و کیمیای جان» اشاره کرد.